01. Αρχοντικό Μ. Χασιρτζόγλου
Σύντομη τεκμηρίωση:
Το κτίριο οικοδομήθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1890 από τον Μένανδρο Χασιρτζόγλου (1861-1934), ο οποίος ανήκε σε μια από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες οικογένειες της πόλης. Ο Μ. Χασιρτζόγλου ασχολήθηκε με το καπνεμπόριο και υπήρξε ανώτερος υπάλληλος του οθωμανικού κράτους. Διετέλεσε για πολλά χρόνια δημογέροντας, εκκλησιαστικός επίτροπος, καθώς και πρόξενος της Αυστροουγγαρίας στην Ξάνθη. Το προξενείο της Αυστροουγγαρίας (ένα από 4 που υπήρχαν στην παλιά Ξάνθη) στεγάστηκε στην οικία του. Πρόκειται για μεγαλοπρεπή, διώροφη κατοικία, η οποία αντλεί επιρροές από τα αρχιτεκτονικά πρότυπα του εκλεκτικισμού. Στο κτίριο συνδυάζεται ιδιαίτερα αρμονικά η λιθοδομή από τοπικό γκρίζο γρανίτη με την ξυλόπηκτη τοιχοποιία. Η αψιδωτή είσοδος του αρχοντικού και τα πλαίσια των παραθύρων είναι κατασκευασμένα επίσης από γρανίτη, ενώ τα παράθυρα του ισογείου και το υπέρθυρο της κεντρικής εισόδου καλύπτονται με περίτεχνες σιδεριές. Στην πίσω πλευρά του κτιρίου υπάρχει μεγάλη αυλή. Σε μεταγενέστερη φάση οικοδομήθηκαν τα κτίρια που βρίσκονται παραπλεύρως του αρχοντικού, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως βοηθητικοί χώροι. Στο εσωτερικό του κτιρίου υπάρχει λουτρό (χαμάμ).
Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Ιστορικά στοιχεία:
Το κτίριο οικοδομήθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1890 από τον Μένανδρο Χασιρτζόγλου (1861-1934), ο οποίος ανήκε σε μια από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες οικογένειες της πόλης. Ασχολήθηκε με το καπνεμπόριο και υπήρξε ανώτερος υπάλληλος του οθωμανικού κράτους. Διετέλεσε για πολλά χρόνια δημογέροντας, εκκλησιαστικός επίτροπος, καθώς και πρόξενος της Αυστροουγγαρίας στην Ξάνθη. Το προξενείο της Αυστροουγγαρίας στεγάστηκε στην οικία του. Το 1983 οι απόγονοι της οικογένειας πούλησαν το οίκημα στον γιατρό Θ. Ασημίδη. Το 1993 το κτίριο αγοράστηκε από τον Δήμο Ξάνθης. Στα επόμενα χρόνια εκεί στεγάστηκαν διάφορες δημοτικές υπηρεσίες, όπως η Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Ξάνθης (Δ.Ε.Α.Ξ.), το Κέντρο Πολιτισμού και η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου.
Στοιχεία αρχιτεκτονικής:
Πρόκειται για μεγαλοπρεπή, διώροφη κατοικία, η οποία αντλεί επιρροές από τα αρχιτεκτονικά πρότυπα του εκλεκτικισμού. Στο κτίριο συνδυάζεται ιδιαίτερα αρμονικά η λιθοδομή από τοπικό γρανίτη με την ξυλόπηκτη τοιχοποιία. Η αψιδωτή είσοδος του αρχοντικού και τα πλαίσια των παραθύρων είναι κατασκευασμένα επίσης από γρανίτη, ενώ τα παράθυρα του ισογείου και το υπέρθυρο της κεντρικής εισόδου καλύπτονται με περίτεχνες σιδεριές. Στην πίσω πλευρά του κτιρίου υπάρχει μεγάλη αυλή.
Περιγραφή λοιπών στοιχείων:
Σε μεταγενέστερη φάση οικοδομήθηκαν τα κτίρια που βρίσκονται παραπλεύρως του αρχοντικού, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως βοηθητικοί χώροι. Στο εσωτερικό του κτιρίου υπάρχει λουτρό (χαμάμ).
Σκοπός - Χρήση: Κατοικία
Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΜΑΘ, Κατηγορία «B», Απόφαση 5385, ΦΕΚ 1097/Δ/1995
Χρονολόγηση (περίοδος): Δεκαετία του 1890
Έτος κατασκευής: Δεκαετία του 1890
Τοποθεσία μνημείου: 41.14526334614395, 24.887548416740803
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
• Δημήτρης Μαυρίδης, Σπίτια της Ξάνθης, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου – Δ.Ε.Α.Ξ., Ξάνθη 2009
• Δημήτρης Μαυρίδης, Αγγελοφύλακτος Ξάνθη, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη 2007
Διεύθυνση: Ματσίνη 8
Επισκέψιμο: Όχι