41. Αρχοντικό Μεταξά

Σύντομη τεκμηρίωση:

Το κτίριο οικοδομήθηκε το 1900, όπως μαρτυρεί η κτητορική επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο, στην περιοχή των συνοικιών Αγίου Γεωργίου – Αγίου Βλασίου από την καπνεμπορική οικογένεια Μεταξά.
Πρόκειται για ένα επιβλητικό τριώροφο αρχοντικό μεγαλοαστικού χαρακτήρα. Το αρχιτεκτονικό ύφος του κτιρίου είναι επηρεασμένο από τον νεοκλασικισμό. Η εξωτερική του όψη περιλαμβάνει πλήθος διακοσμητικών στοιχείων, όπως ψευδοπεσσούς με ψευδοεπίκρανα, γείσο στα παράθυρα, στην κεντρική είσοδο και στη στέψη της τοιχοποιίας, καθώς και διακοσμητικά γλυπτά στοιχεία στα πλαίσια των παραθύρων.
Η κεντρική είσοδος του αρχοντικού είναι αψιδωτή και περιλαμβάνει κτητορική επιγραφή και κεραμική κεφαλή λιονταριού ως διακοσμητικό στοιχείο.
Το κτίριο διαθέτει δύο μπαλκόνια με περίτεχνες σιδεριές και ζωγραφικό διάκοσμο λαϊκότροπης αισθητικής στην κάτω πλευρά. Το κλιμακοστάσιο της εισόδου επίσης είναι διακοσμημένο με ζωγραφιά που απεικονίζει τις τέσσερις θεές της αρχαιότητας Αθηνά, Άρτεμη, Ήρα και Αφροδίτη.
Μπροστά από το κτίριο υπάρχει μικρός προαύλιος χώρος, περιτριγυρισμένος από σιδερένιο αυλόγυρο, ο οποίος είναι διακοσμημένος με έλικες και λόγχες.

Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος:  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Ιστορικά στοιχεία:

Το κτίριο ανεγέρθηκε το 1900, όπως μαρτυρείται από την κτητορική επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου. Βρίσκεται στην περιοχή των συνοικιών Αγίου Γεωργίου – Αγίου Βλασίου και ανήκε στην ομώνυμη καπνεμπορική οικογένεια. Το κτίσμα σχεδιάστηκε εξ αρχής για να λειτουργεί ως κατοικία και δε φαίνεται να έχει αλλάξει χρήση από την ίδρυσή του.

Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Πρόκειται για ένα επιβλητικό τριώροφο αρχοντικό μεγαλοαστικού χαρακτήρα, το οποίο είναι κτισμένο σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Η εξωτερική όψη του κτιρίου είναι κατασκευασμένη με απόλυτη συμμετρία και περιλαμβάνει πλήθος διακοσμητικών στοιχείων, όπως ψευδοπεσσούς με ψευδοεπίκρανα, γείσο στα παράθυρα, στην κεντρική είσοδο και στη στέψη της τοιχοποιίας, καθώς και διακοσμητικά γλυπτά στοιχεία στα πλαίσια των παραθύρων.

Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Το κτίριο διαθέτει δύο μπαλκόνια με περίτεχνες σιδεριές, τα οποία είναι διακοσμημένα με ζωγραφιές λαϊκότροπης αισθητικής στην κάτω τους πλευρά.
Το κλιμακοστάσιο της εισόδου επίσης περιλαμβάνει ζωγραφικό διάκοσμο που απεικονίζει τις τέσσερις θεές της αρχαιότητας Αθηνά, Άρτεμη, Ήρα και Αφροδίτη. Μπροστά από το κτίριο υπάρχει μικρός προαύλιος χώρος, περιτριγυρισμένος από σιδερένιο αυλόγυρο, ο οποίος είναι διακοσμημένος με έλικες και λόγχες.

Σκοπός - Χρήση: Κατοικία

Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΜΑΘ, Κατηγορία «A», Απόφαση 5385, ΦΕΚ 1097/95

Χρονολόγηση (περίοδος): Αρχές 20^ου αιώνα

Έτος κατασκευής: 1900

Τοποθεσία μνημείου: 41.141743762449345, 24.885384011219628

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

•    Δημήτρης Μαυρίδης, Αγγελοφύλακτος Ξάνθη, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη 2007
•    Δημήτρης Μαυρίδης, Σπίτια της Ξάνθης, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου – δ.Ε.Α.Ξ., Ξάνθη 2009
•    Ελένη Κουνή, Βασίλης Αϊβαλιώτης, Σοφία Αδαμαντίδου, Ο Λευτέρης Κουνής και η κοσμηματογραφία στην Ξάνθη, Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ. – Δ.Ε.Α.Ξ., Ξάνθη 2006
•    Ξάνθη. Η πόλη με τα χίλια χρώματα, Δήμος Ξάνθη – Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ., Ξάνθη 2008
•    Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού». Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 163

 Διεύθυνση: Μάρκου Μπότσαρη 26

Επισκέψιμο: Όχι

38. Αρχοντικό Βαληξόγλου 42. Αρχοντικό Τριανταφυλλίδη-Τραγάκη - Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ.