99. Κτίσμα Μεχμέτ Σουκρή Πασά - Δομτζίδη
Σύντομη τεκμηρίωση:
Το κτίσμα είναι χτισμένο πολύ κοντά στην Πλατεία Αντίκα, στην αρχή της οδού Πυγμαλίωνος Χρηστίδη. Αρχικά ανήκε στον Μεχμέτ Σουκρή Πασά, ενώ αγοράστηκε το 1925 από τον φαρμακοποιό Σωτήρη Κοκμάδη και το 1972 από τον Αθανάσιο Δομτζίδη.
Το κτίριο χτίστηκε κατά την ύστερη οθωμανική περίοδο, όταν ο δρόμος αυτός ήταν γνωστός ως Ουζούν σοκάκ (που σημαίνει μακρύς δρόμος). Σύμφωνα με μελετητές μάλιστα ταυτίζεται με τη βυζαντινή «μέση ή βασιλική οδό».
Πρόκειται για ένα τριώροφο κτίσμα χτισμένο σε νεοκλασικό ύφος. Διακρίνεται για τη συμμετρία στην όψη του, για την κεντρική εξώθυρα με τον φεγγίτη άνωθέν της και την προεξοχή των ορόφων, που στηρίζονται σε σιδερένια φουρούσια.
Οι όροφοι χωρίζονται μεταξύ τους με βαθμιδωτά γείσα και έχουν πέντε παράθυρα ο καθένας με απλά πλαίσια τα οποία έχουν βαθμιδωτό γείσο. Στον δεύτερο όροφο υπάρχει στο κέντρο σιδερένιο μπαλκόνι (εξώστης) που στηρίζεται σε σιδερένια καμπυλωτά φουρούσια. Στις γωνίες του κτιρίου διαμορφώνονται ψευδοπαραστάδες με ψευδεπίκρανα.
Το ισόγειο του κτιρίου χρησιμοποιείται ως κατάστημα.
Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Ιστορικά στοιχεία:
Το κτίσμα είναι χτισμένο πολύ κοντά στην Πλατεία Αντίκα, στην αρχή της οδού Πυγμαλίωνος Χρηστίδη. Αρχικά ανήκε στον Μεχμέτ Σουκρή Πασά, ενώ αγοράστηκε το 1925 από τον φαρμακοποιό Σωτήρη Κοκμάδη και το 1972 από τον Αθανάσιο Δομτζίδη.
Το κτίριο χτίστηκε κατά την ύστερη οθωμανική περίοδο, όταν ο δρόμος αυτός ήταν γνωστός ως Ουζούν σοκάκ (που σημαίνει μακρύς δρόμος). Σύμφωνα με μελετητές μάλιστα ταυτίζεται με τη βυζαντινή «μέση ή βασιλική οδό», έναν κεντρικό δρόμο που ενδεχομένως να προϋπήρχε και οδηγούσε μέσα από τον οικισμό στο εσωτερικό των φρουριακών εγκαταστάσεων, που εντοπίζονται στην ακρόπολη βόρεια της παλιάς πόλης.
Ο δρόμος διασχίζει την πόλη από την Πλατεία Αντίκα, όπου έχει υποτεθεί ότι βρισκόταν η περιοχή της κύριας πύλης των τειχών της βυζαντινής Ξάνθειας, ως τις οχυρώσεις της Ακρόπολης, όπου θα βρισκόταν και το κέντρο εξουσίας, εξυπηρετώντας αμυντικές λειτουργίες.
Κατά την οθωμανική περίοδο ο δρόμος αξιοποιήθηκε για τις εμπορικές μεταφορές από την περιοχή της Ξάνθης προς την ενδοχώρα στα βόρειά της.
Στοιχεία αρχιτεκτονικής:
Το κτίριο είναι ένα τριώροφο κτίσμα χτισμένο σε νεοκλασικό ύφος. Διακρίνεται για τη συμμετρία στην όψη του, για την κεντρική εξώθυρα με τον φεγγίτη άνωθέν της και την προεξοχή των ορόφων, που στηρίζονται σε σιδερένια φουρούσια.
Οι όροφοι χωρίζονται μεταξύ τους με βαθμιδωτά γείσα και έχουν πέντε παράθυρα ο καθένας με απλά πλαίσια τα οποία έχουν βαθμιδωτό γείσο. Στον δεύτερο όροφο υπάρχει στο κέντρο σιδερένιο μπαλκόνι (εξώστης) που στηρίζεται σε σιδερένια καμπυλωτά φουρούσια. Στις γωνίες του κτιρίου διαμορφώνονται ψευδοπαραστάδες με ψευδεπίκρανα.
Περιγραφή λοιπών στοιχείων:
Το ισόγειο του κτιρίου χρησιμοποιείται ως κατάστημα.
Σκοπός - Χρήση: Κατοικία, Εμπορικός χώρος
Χαρακτηρισμός: ΥΜΑΘ/5385/24-11-1995, ΦΕΚ 1097/Δ/1995
Χρονολόγηση (περίοδος): Ύστερη οθωμανική περίοδος
Έτος κατασκευής: Ύστερη οθωμανική περίοδος
Τοποθεσία μνημείου: 41.14256, 24.88692
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
• Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού». Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 119
Διεύθυνση: Πυγμαλίωνος Χρηστίδη 1
Επισκέψιμο: Όχι