10. Αρχοντικό Καραδήμογλου – Υπηρεσία Πολιτικών Υποθέσεων Υπουργείου Εξωτερικών

Σύντομη τεκμηρίωση:

Το κτίριο οικοδομήθηκε το 1928 από τον καπνέμπορο Φωκίωνα Καραδήμογλου. Αφού άλλαξε διάφορες χρήσεις (Ίδρυμα Βασιλέως Παύλου, «Γκαλερί Γκέρμαν»), το 1994 πουλήθηκε στην Εθνική Τράπεζα, το 1998 το αγόρασε το Ελληνικό Δημόσιο και εγκαταστάθηκε στο κτίριο η Υπηρεσία Πολιτικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών. Στον χώρο αυτόν προϋπήρχε ένα πολύ σημαντικό κτίσμα της πόλης, το οποίο όμως καταστράφηκε το 1913 μετά από πυρκαγιά. Ήταν το γνωστό Θέατρο «Απόλλων» της Ξάνθης. Το θέατρο αυτό οικοδομήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Ιωάννη Δημητρακόπουλο και τη σύζυγό του Ελένη Κουγιουμτζόγλου. Ο «Απόλλων» αποτέλεσε σύμβολο της χρυσής εποχής της Ξάνθης, καθώς η λειτουργία του συνδέθηκε με την περίοδο της οικονομικής ακμής της πόλης. Αποτέλεσε τη μοναδική θεατρική σκηνή στην ευρύτερη περιοχή από την Κωνσταντινούπολη μέχρι τη Θεσσαλονίκη και έβαλε την Ξάνθη στο χάρτη των θεατρικών περιοδειών εκείνης της εποχής. Διάφοροι θίασοι με σημαντικές πρωταγωνίστριες εκείνης της εποχής έδωσαν παραστάσεις στο θέατρο Απόλλων. Λέγεται μάλιστα ότι και η διεθνούς φήμης Γαλλίδα ηθοποιός Σάρα Μπερνάρ βρέθηκε στην πόλη ως προσκεκλημένη από τη Λέσχη της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας και έδωσε ορισμένο αριθμό παραστάσεων στο θέατρο αυτό. Το σημερινό αρχοντικό Καραδήμογλου είναι μια μεγαλοαστική κατοικία, σε ύφος Art Deco, που συνδυάζει νεοκλασικά στοιχεία με άλλα, λόγια εκλεκτικιστικά στοιχεία και. Διαθέτει δύο οκταγωνικούς πυργίσκους, με περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία και εξώστες (βεράντες). Στην αρχική του μορφή ο εξώστης στην είσοδο του κτιρίου ήταν περίκλειστος με υαλοστάσιο. Το κτίσμα έχει μεγάλο κήπο με ψηλά δέντρα.

Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος:  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Ιστορικά στοιχεία:

Το κτίριο οικοδομήθηκε το 1928 από τον καπνέμπορο Φωκίωνα Καραδήμογλου. Αφού άλλαξε διάφορες χρήσεις (Ίδρυμα Βασιλέως Παύλου, «Γκαλερί Γκέρμαν»), το 1994 πουλήθηκε στην Εθνική Τράπεζα, το 1998 το αγόρασε το Ελληνικό Δημόσιο και εγκαταστάθηκε στο κτίριο η Υπηρεσία Πολιτικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών. Στον χώρο αυτόν προϋπήρχε ένα πολύ σημαντικό κτίσμα της πόλης, το οποίο όμως καταστράφηκε το 1913 μετά από πυρκαγιά. Ήταν το γνωστό Θέατρο «Απόλλων» της Ξάνθης. Το θέατρο αυτό οικοδομήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Ιωάννη Δημητρακόπουλο, ανώτερο υπάλληλο του οθωμανικού μονοπωλίου καπνού και γαιοκτήμονα, και τη σύζυγό του Ελένη Κουγιουμτζόγλου. Ο «Απόλλων» αποτέλεσε σύμβολο της χρυσής εποχής της Ξάνθης, καθώς η λειτουργία του κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα συνδέθηκε με την περίοδο της οικονομικής ακμής της πόλης. Αποτέλεσε τη μοναδική θεατρική σκηνή επαγγελματικών προδιαγραφών στην ευρύτερη περιοχή από την Κωνσταντινούπολη μέχρι τη Θεσσαλονίκη και έβαλε την Ξάνθη στο χάρτη των θεατρικών περιοδειών εκείνης της εποχής. Διάφοροι θίασοι με σημαντικές πρωταγωνίστριες εκείνης της εποχής, όπως η Αικατερίνη Βερώνη, η Σοφία Ταβουλάρη και η Ευαγγελία Παρασκευοπούλου, έδωσαν παραστάσεις στο θέατρο Απόλλων. Λέγεται μάλιστα ότι και η διεθνούς φήμης Γαλλίδα ηθοποιός Σάρα Μπερνάρ βρέθηκε στην πόλη ως προσκεκλημένη από τη Λέσχη της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας και έδωσε ορισμένο αριθμό παραστάσεων στο θέατρο αυτό.

Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Πρόκειται για μεγαλοαστική κατοικία, σε ύφος Art Deco, που συνδυάζει νεοκλασικά στοιχεία με άλλα, λόγια εκλεκτικιστικά στοιχεία και. Διαθέτει δύο οκταγωνικούς πυργίσκους, με περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία και εξώστες (βεράντες).

Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Στην αρχική του μορφή ο εξώστης στην είσοδο του κτιρίου ήταν περίκλειστος με υαλοστάσιο. Το κτίσμα έχει μεγάλο κήπο με ψηλά δέντρα.

Σκοπός - Χρήση: Πολιτιστικός χώρος, Κατοικία, Διοικητικό κτίριο

Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/50/294, ΦΕΚ 84/88

Χρονολόγηση (περίοδος): Μεσοπόλεμος

Έτος κατασκευής: 1928

Τοποθεσία μνημείου: 41.14364261872578, 24.888447070311145

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

• Στέφανος Ιωαννίδης, «Ένας επαγγελματικός οδηγός του 1910 – 1911. Επαγγέλματα και επαγγελματίες της Ξάνθης», Θρακικά Χρονικά τ.χ. 32 (1976), σ. 27 – 41
• «Το θέατρο “Απόλλων” και η … βασίλισσα Ξανθίππη της Ξάνθης», Θρακικά Χρονικά, τχ. 38 (1983), σ. 238 – 239
• «Μια επιστολή του Χαρίλαου Μπλάτσιου», Θρακικά Χρονικά, τχ. 37 (1982), σ. 19 – 20
• Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού». Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 57.

 Διεύθυνση: Ορφέως 24

Επισκέψιμο: Όχι