21. Κινηματογράφος Μέγκα Κιν
Σύντομη τεκμηρίωση:
Στις αρχές του 20ου αιώνα δημιουργήθηκε στην Ξάνθη ο κινηματογράφος Μέγκα Κιν, ο οποίος θεωρείται από τους πρώτους κινηματογράφους στο Ευρωπαϊκό τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το κτίριο που στέγασε τον κινηματογράφο οικοδομήθηκε κατά πάσα πιθανότητα το 1905 και χρησιμοποιήθηκε από την αρχή για αυτόν το σκοπό. Αρχικά φαίνεται ότι ο κινηματογράφος ανήκε σε κάποιον Οθωμανό, ενώ το 1911 πέρασε στην ιδιοκτησία του Βίκτωρα Φερναντέζ, διευθυντή της καπνεμπορικής εταιρείας Κομέρσιαλ (Commercial Company of Salonica). Η λειτουργία του συνεχίστηκε και κατά τις επόμενες δεκαετίες. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 πήρε το όνομα Ηλύσια. Το 1978 αγοράστηκε από την Αικατερίνη (γεν.το 1935), σύζυγο Ιωάννη Φιλιππίδη. Το κτίριο μετά τη μεταπώλησή του, λειτούργησε ως νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, ενώ πλέον δεν χρησιμοποιείται.
Πρόκειται για μεγάλου όγκου, λιτό αλλά επιβλητικό κεραμοσκεπές κτίσμα, το οποίο είναι κατασκευασμένο σε ύφος Αρτ Νουβώ και Αρτ Ντεκό. Η νότια πλευρά του κτιρίου στηρίζεται πάνω σε έναν ογκώδη αναλημματικό τοίχο, ο οποίος ενίσχυε τη σταθερότητα του κτιρίου, καθώς από εκείνο το σημείο περνούσε παλιότερη δευτερεύουσα κοίτη του ποταμού Κοσύνθου, η οποία αποξηράνθηκε το 1914. Στην ίδια πλευρά το κτίριο διέθετε και έναν διακοσμητικό πυργίσκο στη στέγη, που δε σώζεται σήμερα.
Εξωτερικά κυριαρχούν οι γεωμετρικές γραμμές, με μικρά διακοσμητικά ανάγλυφα στοιχεία σε ύφος Αρτ Νουβώ και Αρτ Ντεκό. Το εσωτερικό του κτιρίου αποτελείται από μια ενιαία μεγάλη αίθουσα προβολής με υπερυψωμένη σκηνή, καθώς πραγματοποιούνταν και θεατρικές παραστάσεις.
Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Ιστορικά στοιχεία:
Στις αρχές του 20ου αιώνα δημιουργήθηκε στην Ξάνθη ο κινηματογράφος Μέγκα Κιν, ο οποίος θεωρείται από τους πρώτους κινηματογράφους στο Ευρωπαϊκό τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το κτίριο που στέγασε τον κινηματογράφο οικοδομήθηκε κατά πάσα πιθανότητα το 1905 και χρησιμοποιήθηκε από την αρχή για αυτόν το σκοπό. Αρχικά φαίνεται ότι ο κινηματογράφος ανήκε σε κάποιον Οθωμανό, ενώ το 1911 πέρασε στην ιδιοκτησία του Βίκτωρα Φερναντέζ, διευθυντή της καπνεμπορικής εταιρείας Κομέρσιαλ (Commercial Company of Salonica). Η λειτουργία του συνεχίστηκε και κατά τις επόμενες δεκαετίες. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 πήρε το όνομα Ηλύσια. Το 1978 αγοράστηκε από την Αικατερίνη (γεν.το 1935), σύζυγο Ιωάννη Φιλιππίδη. Το κτίριο μετά τη μεταπώλησή του, λειτούργησε ως νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, ενώ πλέον δεν χρησιμοποιείται.
Στοιχεία αρχιτεκτονικής:
Πρόκειται για μεγάλου όγκου, λιτό αλλά επιβλητικό κεραμοσκεπές κτίσμα, το οποίο είναι κατασκευασμένο σε ύφος Αρτ Νουβώ και Αρτ Ντεκό. Η νότια πλευρά του κτιρίου στηρίζεται πάνω σε έναν ογκώδη αναλημματικό τοίχο, ο οποίος ενίσχυε τη σταθερότητα του κτιρίου, καθώς από εκείνο το σημείο περνούσε παλιότερη δευτερεύουσα κοίτη του ποταμού Κοσύνθου, η οποία αποξηράνθηκε το 1914. Στην ίδια πλευρά το κτίριο διέθετε και έναν διακοσμητικό πυργίσκο στη στέγη, που δε σώζεται σήμερα.
Περιγραφή λοιπών στοιχείων:
Εξωτερικά κυριαρχούν οι γεωμετρικές γραμμές, με μικρά διακοσμητικά ανάγλυφα στοιχεία σε ύφος Αρτ Νουβώ και Αρτ Ντεκό. Το εσωτερικό του κτιρίου αποτελείται από μια ενιαία μεγάλη αίθουσα προβολής με υπερυψωμένη σκηνή, καθώς πραγματοποιούνταν και θεατρικές παραστάσεις.
Σκοπός - Χρήση: Πολιτιστικός χώρος
Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/776/12456, ΦΕΚ 215/88
Χρονολόγηση (περίοδος): Αρχές 20ου αιώνα
Έτος κατασκευής: Αρχές 20ου αιώνα
Τοποθεσία μνημείου: 41.14318000765746, 24.888246075441664
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
• Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού».
Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 95
• Θωμάς Εξάρχου, Νησίδες Πόλεως Ξάνθης 2, Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ., Ξάνθη 2003
• Στέφανος Ιωαννίδης, «Ξάνθη 1870 – 1920. Στοιχεία από την ιστορία της», Θρακικά Χρονικά, τχ. 36 (1981), σ. 11 – 42
Διεύθυνση: Βασ. Σοφίας 7Α και Πινδάρου 2
Επισκέψιμο: Όχι