37. Αρχοντικό Καραμπέτση
Σύντομη τεκμηρίωση:
Το κτίριο κτίστηκε το 1896, όπως μαρτυρείται από την ενεπίγραφη χρονολογία που βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου, στη συνοικία του Αγίου Βλασίου από τον γιατρό Κωνσταντίνο Καραμπέτση.
Το κτίριο σχεδιάστηκε εξ αρχής για να λειτουργεί ως κατοικία. Δεν φαίνεται να έχει αλλάξει χρήση από την ίδρυσή του. Λέγεται ότι στο ισόγειο του αρχοντικού λειτούργησε το ιατρείο του αρχικού ιδιοκτήτη.
Ο παιδίατρος Καραμπέτσης (1868-1956) ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα της τοπικής κοινωνίας με καταγωγή από τους Ασπραγγέλους (Δοβρά) Ζαγορίου στην Ήπειρο. Ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα στην Ελληνορθόδοξη Κοινότητα της πόλης, καθώς διετέλεσε δημογέροντας και μέλος της σχολικής εφορείας. Μετά την ένταξη της περιοχής στο ελληνικό κράτος υπηρέτησε ως Σύμβουλος στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης.
Το κτίριο είναι ένα επιβλητικό διώροφο αρχοντικό αστικού χαρακτήρα, το οποίο είναι κτισμένο σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Η εξωτερική όψη του κτιρίου είναι κατασκευασμένη με απόλυτη συμμετρία και περιλαμβάνει πλήθος διακοσμητικών στοιχείων, όπως ψευδοπεσσούς με ψευδοεπίκρανα, γείσο μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου ορόφου, διακοσμητικούς γεισίποδες στη στέψη της τοιχοποιίας και κεραμικά στη στέγη. Πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου υπάρχει μεγάλος τετράγωνος φεγγίτης με χρωματιστά τζάμια, ο οποίος καλύπτεται με περίτεχνη σιδεριά.
Ανάλογες σιδεριές εντοπίζονται και στα παράθυρα του υπογείου. Στον όροφο του κτιρίου υπάρχει μια προέκταση ενός τμήματος του εσωτερικού χώρου, η οποία είναι κατασκευασμένη σύμφωνα με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα του ερκέρ.
Στο εσωτερικό του αρχοντικού υπάρχει ζωγραφικός διάκοσμος (οροφογραφίες, τοιχογραφίες) που φιλοτεχνήθηκε από τους διάσημους κοσμηματογράφους Γεώργιο και Νικόλαο Μαλτζή από το Αϊβαλί και τον Ελευθέριο Κουνή.
Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Ιστορικά στοιχεία:
Το κτίριο κτίστηκε το 1896, όπως μαρτυρείται από την ενεπίγραφη χρονολογία που βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου, στη συνοικία του Αγίου Βλασίου από τον γιατρό Κωνσταντίνο Καραμπέτση.
Το κτίριο σχεδιάστηκε εξ αρχής για να λειτουργεί ως κατοικία. Δεν φαίνεται να έχει αλλάξει χρήση από την ίδρυσή του. Λέγεται ότι στο ισόγειο του αρχοντικού λειτούργησε το ιατρείο του αρχικού ιδιοκτήτη.
Ο παιδίατρος Καραμπέτσης (1868-1956) ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα της τοπικής κοινωνίας με καταγωγή από τους Ασπραγγέλους (Δοβρά) Ζαγορίου στην Ήπειρο.
Ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα στην Ελληνορθόδοξη Κοινότητα της πόλης, καθώς διετέλεσε δημογέροντας και μέλος της σχολικής εφορείας. Μετά την ένταξη της περιοχής στο ελληνικό κράτος υπηρέτησε ως Σύμβουλος στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης.
Στοιχεία αρχιτεκτονικής:
Το κτίριο είναι ένα επιβλητικό διώροφο αρχοντικό αστικού χαρακτήρα, το οποίο είναι κτισμένο σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Η εξωτερική όψη του κτιρίου είναι κατασκευασμένη με απόλυτη συμμετρία και περιλαμβάνει πλήθος διακοσμητικών στοιχείων, όπως ψευδοπεσσούς με ψευδοεπίκρανα, γείσο μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου ορόφου, διακοσμητικούς γεισίποδες στη στέψη της τοιχοποιίας και κεραμικά στη στέγη. Πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου υπάρχει μεγάλος τετράγωνος φεγγίτης με χρωματιστά τζάμια, ο οποίος καλύπτεται με περίτεχνη σιδεριά. Ανάλογες σιδεριές εντοπίζονται και στα παράθυρα του υπογείου. Στον όροφο του κτιρίου υπάρχει μια προέκταση ενός τμήματος του εσωτερικού χώρου, η οποία είναι κατασκευασμένη σύμφωνα με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα του ερκέρ.
Περιγραφή λοιπών στοιχείων:
Στο εσωτερικό του αρχοντικού υπάρχει ζωγραφικός διάκοσμος (οροφογραφίες, τοιχογραφίες) που φιλοτεχνήθηκε από τους διάσημους κοσμηματογράφους Γεώργιο και Νικόλαο Μαλτζή από το Αϊβαλί και τον Ελευθέριο Κουνή.
Σκοπός - Χρήση: Κατοικία
Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/3056/48055, ΦΕΚ 769/90
Χρονολόγηση (περίοδος): Τέλη 19ου αιώνα
Έτος κατασκευής: 1896
Τοποθεσία μνημείου: 41.14099807295384, 24.8861765538817
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
• Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού».
Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 177
Διεύθυνση: Αγίου Βλασίου 4
Επισκέψιμο: Όχι