Αρχιτεκτονική ξενάγηση στην Παλιά Ξάνθη

Η διαδρομή αυτή είναι περίπου 3 χλμ., 80 λεπτών περίπου και μέτριας δυσκολίας. Καλύπτει όλη σχεδόν την έκταση της Παλιάς Ξάνθης, ξεκινώντας από δυτικά και το κονάκι του Μουζαφέρ Μπέη και καταλήγοντας στη συνοικία της οδού Υδραγωγείου στα βόρεια.

Μέσα από αυτή και τα περισσότερα από 50 κτίρια που περιλαμβάνει, ο επισκέπτης θα γνωρίσει εκτενώς την αρχιτεκτονική της Παλιάς Ξάνθης. Περπατώντας ανάμεσα στα σοκάκια της θα παρατηρήσει τα μορφολογικά χαρακτηριστικά που φέρουν τα κονάκια, τα αρχοντικά και οι οικίες, τα καταστήματα, τα σχολεία, οι εκκλησίες και το μητροπολιτικό μέγαρο, τα χάνια, κτίρια κοινοτικού χαρακτήρα, τα τζαμιά, όπως επίσης και τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνονται όλα αυτά στον πολεοδομικό ιστό της πόλης. Παράλληλα, θα μυηθεί στα αρχιτεκτονικά ρεύματα του νεοκλασικισμού, του εκλεκτικισμού και της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, όπως εκφράστηκαν στα διάφορα κτίρια της παλιάς πόλης.

57. Οικία Βαρδαλή

Σύντομη τεκμηρίωση:

Το κτίριο αυτό ανήκει στην παλιά Ξανθιώτικη οικογένεια Βαρδαλή και η ανέγερσή του τοποθετείται γύρω στα 1870.
Σύμφωνα με μαρτυρίες κατά τη βουλγαρική κατοχή το κτίσμα επιτάχθηκε για να μένει ο Βούλγαρος Δήμαρχος της πόλης, ο οποίος φεύγοντας το 1919 προσπάθησε να διαφύγει με τα έπιπλα της οικογένειας αλλά συνελήφθη.
Πρόκειται για ένα μεγάλο, λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κτίσμα με εκτεταμένο σαχνισί στον όροφο, επί της οδού Ορφέως και στην πάροδο. Το ισόγειο αποτελείται από λιθοδομή, μια στέρεη και γερή κατασκευή, με ενδιάμεσες ξυλοδεσιές που συνδράμουν στην αντισεισμικότητα του κτιρίου, ενώ ο όροφος είναι από ξυλόπηκτη κατασκευή (τσατμά). Υπάρχουν παράθυρα και στο ισόγειο, με προστατευτικά κιγκλιδώματα, αλλά και στον όροφο, με απλά ξύλινα πλαίσια. Πρόκειται για δύο συνεχόμενες κατοικίες με εισόδους στην οδό Ορφέως και στην πάροδο. Στη γωνία σχηματίζεται η χαρακτηριστική απότμηση του κτιρίου, η φαλτσογωνιά, για την προστασία του τοίχου από τις άμαξες.
Στο εσωτερικό του κτιρίου παρατηρούνται διακοσμημένες οροφές.

Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Ιστορικά στοιχεία:

Το κτίριο ανήκει στην παλιά Ξανθιώτικη οικογένεια Βαρδαλή και η ανέγερσή του τοποθετείται γύρω στα 1870.
Σύμφωνα με μαρτυρίες κατά τη βουλγαρική κατοχή το κτίσμα επιτάχθηκε για να μένει ο Βούλγαρος Δήμαρχος της πόλης, ο οποίος φεύγοντας το 1919 προσπάθησε να διαφύγει με τα έπιπλα της οικογένειας αλλά συνελήφθη.

Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Πρόκειται για ένα μεγάλο, λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κτίσμα με εκτεταμένο σαχνισί στον όροφο, επί της οδού Ορφέως και στην πάροδο. Το ισόγειο αποτελείται από λιθοδομή, μια στέρεη και γερή κατασκευή, με ενδιάμεσες ξυλοδεσιές που συνδράμουν στην αντισεισμικότητα του κτιρίου, ενώ ο όροφος είναι από ξυλόπηκτη κατασκευή (τσατμά). Υπάρχουν παράθυρα και στο ισόγειο, με προστατευτικά κιγκλιδώματα, αλλά και στον όροφο, με απλά ξύλινα πλαίσια. Πρόκειται για δύο συνεχόμενες κατοικίες με εισόδους στην οδό Ορφέως και στην πάροδο. Στη γωνία σχηματίζεται η χαρακτηριστική απότμηση του κτιρίου, η φαλτσογωνιά, για την προστασία του τοίχου από τις άμαξες.

Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Στο εσωτερικό του κτιρίου παρατηρούνται διακοσμημένες οροφές. Μέλος της οικογένειας ήταν στην επιτροπή της Μονής Ταξιαρχών, ενώ ο Μιλτιάδης Βαρδαλής ήταν ανάμεσα στους διακεκριμένους Ξανθίους που πήραν οι Βούλγαροι φεύγοντας ως όμηρους, μετά το τέλος της 1ης Βουλγαρικής Κατοχής της Ξάνθης (Νοέμβριος 1912 – Ιούλιος 1913), για λόγους προσωπικής τους ασφάλειας. Κατά τη δεκαετία του 1920 καταγράφεται Έλληνας αθλητής από την Ξάνθη με το επίθετο Βαρδαλής.

Σκοπός - Χρήση: Κατοικία

Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/108/5352, ΦΕΚ 91/90

Χρονολόγηση (περίοδος): Β’ μισό 19^ου αιώνα

Έτος κατασκευής: Β’ μισό 19^ου αιώνα

Τοποθεσία μνημείου: 41.14383, 24.88851

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

• Δ. Μαυρίδης (επιμ.). Ξάνθη, η πόλη με τα χίλια χρώματα. Ξάνθη, ΠΑΚΕΘΡΑ 2008

Διεύθυνση: Ορφέως 40-42

Επισκέψιμο: Όχι