98. Οικία Σταυρόπουλου

Σύντομη τεκμηρίωση:

Η κατοικία χτίστηκε στη συνοικία του Ακαθίστου Ύμνου το 1900 από τον Αυγουστή Σταυρόπουλο, που ασχολούνταν με το εμπόριο σιδηρικών, ειδών κιγκαλερίας και αποικιακών. Η επιφανής αυτή οικογένεια ήταν από τις πρώτες στην Ξάνθη που αγόρασαν αυτοκίνητο το 1920.
Το κτίσμα ανήκει στην απόγονο της οικογένειας, Αικατερίνη (Καίτη) Σταυροπούλου-Βλάχου, διακεκριμένη ζωγράφο. Έργα της, τα οποία διακρίνει ο ρεαλισμός, εκτίθενται και στη Δημοτική Πινακοθήκη της Ξάνθης.
Το κτίριο είναι ένα ένα τριώροφο αρχοντικό με νεοκλασικές επιρροές, ισόγειο και δύο ορόφους. Οι διαφορετικοί όροφοι του κτιρίου διαχωρίζονται με ταινία, ενώ στις γωνίες διαμορφώνεται παραστάδες και βαθμιδωτά γείσα.
Τα πολλά ανοίγματα στην πρόσοψη του κτιρίου έχουν απλά πλαίσια, είναι τοποθετημένα σε απόλυτη συμμετρία και προσφέρουν άπλετο φως στο εσωτερικό του κτιρίου. Τα παράθυρα του άνω ορόφου έχουν βαθμιδωτά περβάζια και γείσα και κλείνουν με γαλλικού τύπου παντζούρια.
Η πρόσοψη χαρακτηρίζεται από το μπαλκόνι (εξώστη) που υπάρχει στο κέντρο του δεύτερου ορόφου, πάνω από την κλίμακα και την κύρια είσοδο που ανοίγεται στον πρώτο όροφο. Ο εξώστης, διακοσμημένος με σιδερένιους ρόδακες, υποστηρίζεται με σιδερένια φουρούσια.
Το κτίριο στο εσωτερικό διασώζει ποικίλες τοιχογραφίες από τον Μ. Δημόπουλο, με απεικόνιση τοπίων κ.ά.

Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος:  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ / ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Ιστορικά στοιχεία:

Η κατοικία χτίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και ανακαινίστηκε σε ύφος Art Deco το 1937, όταν και έχασε μερικά από τα νεοκλασικά του στοιχεία. Ήταν ιδιοκτησία του καπνέμπορου Γεώργιου Στάλιου και της συζύγου του Κλεοπάτρας Ορφανίδου, οι οποίοι ανήκαν και οι δύο σε παλιές και πλούσιες οικογένειες της Ξάνθης.
Σήμερα αποτελείται από δύο ξεχωριστές κατοικίες, σε μία από τις οποίες μένει η ζωγράφος Αθηνά Φυλακτού. Η Φυλακτού γεννήθηκε στην Καβάλα και μαθήτευσε κοντά στον Ξανθιώτη γλύπτη και ζωγράφο, Χρήστο Παυλίδη. Μερικά από τα έργα της, τα οποία διακρίνει ο ρεαλισμός, φιλοξενούνται στη Δημοτική Πινακοθήκη της Ξάνθης.

Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Το κτίριο είναι ένα ένα τριώροφο αρχοντικό που χτίστηκε σε ιδιαίτερα επικλινές έδαφος. Έχει νεοκλασικές επιρροές, ισόγειο και δύο ορόφους. Οι διαφορετικοί όροφοι του κτιρίου διαχωρίζονται με ταινία, ενώ στις γωνίες διαμορφώνεται παραστάδες και βαθμιδωτά γείσα.
Τα πολλά ανοίγματα στην πρόσοψη του κτιρίου έχουν απλά πλαίσια, είναι τοποθετημένα σε απόλυτη συμμετρία και προσφέρουν άπλετο φως στο εσωτερικό του κτιρίου. Τα παράθυρα του άνω ορόφου έχουν βαθμιδωτά περβάζια και γείσα και κλείνουν με γαλλικού τύπου παντζούρια.

Η πρόσοψη χαρακτηρίζεται από το μπαλκόνι (εξώστη) που υπάρχει στον δεύτερο όροφο πάνω από την κεντρική κλίμακα και την κύρια είσοδο που ανοίγεται στον πρώτο όροφο. Ο εξώστης, διακοσμημένος με σιδερένιους ρόδακες, υποστηρίζεται με σιδερένια φουρούσια.

Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Το κτίριο στο εσωτερικό διασώζει ποικίλες τοιχογραφίες από τον Μ. Δημόπουλο, με απεικόνιση τοπίων κ.ά.

Σκοπός - Χρήση: Κατοικία

Χαρακτηρισμός: ΥΠΠΟ/ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2625/43281/12-01-1989, ΦΕΚ 72/Β/01-02- 1989

Χρονολόγηση (περίοδος): Αρχές 20^ου αιώνα

Έτος κατασκευής: 1900

Τοποθεσία μνημείου: 41.14436, 24.88518

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

•    Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού». Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 115

 Διεύθυνση: Βύρωνος 8

Επισκέψιμο: Όχι

88. Οικία Γ. Μιχάλογλου