Η Δημογεροντία της Ξάνθης και οι εκπρόσωποί της
Η διαδρομή έχει μήκος περίπου 2 χλμ., διάρκεια 60 λεπτών περίπου και είναι μέτριας δυσκολίας. Έχει ως αφετηρία τη συνοικία του Αγίου Βλασίου και τερματικό σταθμό τη συνοικία του Ακαθίστου. Σε αυτήν ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα μέσα από τα κτήρια να μάθει για την ελληνορθόδοξη κοινότητα, τη Δημογεροντία της Ξάνθης, τους σημαντικότερους δημογέροντες, όπως επίσης για κτίρια σχετιζόμενα με τη δραστηριότητα της κοινότητας. Η Δημογεροντία ήταν το διοικητικό σύστημα της ελληνορθόδοξης κοινότητας στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι δημογέροντες, γνωστοί αλλιώς ως προεστοί ή κοτζαμπάσηδες, ήταν άμισθοι ή έμμισθοι εκπρόσωποι, τους οποίους εξέλεγαν οι χριστιανοί με την έγκριση των Οθωμανών. Από τη μια, διευκόλυναν στη διοίκηση και την είσπραξη των φόρων για λογαριασμό των Οθωμανών και, από την άλλη, διοικούσαν την κοινότητα, μεριμνούσαν για τα σχολεία της, διαχειρίζονταν τα έσοδα των εκκλησιών, των μοναστηριών και την κοινοτική περιουσία, επιλύαν δικαστικά ζητήματα και επέβαλλαν σωφρονιστικές ποινές. Πρόεδρος της Δημογεροντίας ήταν ο Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου. Δραστήριοι μητροπολίτες υπήρξαν ο Ευγένιος (1792-1848) και ο Ιωακείμ Σγουρός (1864-1912).

Στην Ξάνθη η Δημογεροντία συνεδρίαζε στον Ναό του Τιμίου Προδρόμου και αργότερα στο Μητροπολιτικό Μέγαρο. Σχολεία της Δημογεροντίας αποτελούσαν το Στάλειο Νηπιαγωγείο, η Ματσίνειος Σχολή, ενώ σχολείο λειτουργούσε και στο προαύλιο του Αγίου Βλασίου. Γνωστά ονόματα που διετέλεσαν Δημογέροντες είναι οι Μιχάλογλου, ο Βαληξόγλου, ο Καραμπέτσης, ο Χασιρτζόγλου, ο Στάλιος, ο Σιγάλας, ο Ματσίνης, οι Βέλιοι, ο Λαδάς, ο Σταυρόπουλος κ.ά. Πολλοί από αυτούς υπηρέτησαν ως εκκλησιαστικοί επίτροποι στους διάφορους ναούς της πόλης, ως έφοροι/δάσκαλοι των σχολείων, ενώ σημαντικές ήταν οι ευεργεσίες και οι δωρεές τους προς την ελληνορθόδοξη κοινότητα της Ξάνθης.

04. Μητροπολιτικό Μέγαρο

Σύντομη τεκμηρίωση:

Το Μητροπολιτικό Μέγαρο οικοδομήθηκε το 1897, μετά από αίτημα του Μητροπολίτη Ιωακείμ Σγουρού το 1892 στη Δημογεροντία της πόλης. Το Μέγαρο κτίστηκε με σκοπό να στεγάσει τις υπηρεσίες  της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου, που μέχρι τότε στεγαζόταν σε μια ιδιωτική οικία, αλλά και για να αποτελέσει τον χώρο κατοικίας του εκάστοτε Μητροπολίτη. Το Μητροπολιτικό Μέγαρο, συνεχίζει να έχει την ίδια λειτουργία αδιαλείπτως, από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα.
Σύμφωνα με τα Πρακτικά της Δημογεροντίας τα απαιτούμενα χρήματα για την ανέγερσή του θα προέρχονταν α) από τα οφειλόμενα ποσά λόγω δανείου από τις Οθωμανικές αρχές προς Έλληνες κατοίκους της περιοχής και β) από την παρακράτηση ενός ημερομισθίου από τους καπνεργάτες, που θα γινόταν μετά από διαβούλευση της Δημογεροντίας με τους τοπικούς καπνεμπόρους. Το Μητροπολιτικό Μέγαρο είναι ένα νεοκλασικό κτίριο, με επιβλητική όψη και με απόλυτη συμμετρία όψεων και κατόψεων. Τα ψευδοαετώματα, στα παράθυρα του πάνω ορόφου, καθώς και η επιβλητική είσοδος, με τα τοξωτά υπέρθυρα και το μεγάλο  μπαλκόνι χαρακτηρίζουν την κύρια όψη του κτηρίου.
Στο εσωτερικό του υπάρχει ευρύχωρη σάλα, καθώς και χώροι υποδοχής των επισκεπτών και χώροι ακροάσεων. Στην πίσω, βορινή πλευρά του κτιρίου, στο μεγάλο παράθυρο της σκάλας υπάρχει εντυπωσιακός φεγγίτης, ζωγραφισμένος με την τεχνική του βιτρό.
Το κτίριο παρουσιάζει ομοιότητες με το μητροπολιτικό μέγαρο στην Οχρίδα στο κράτος της Βόρειας Μακεδονίας και ίσως είναι κτισμένο από τον ίδιο αρχιτέκτονα. Το κτίσμα ανακαινίστηκε το 1998 με δαπάνη του Δημοσίου.


Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος:  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ


Ιστορικά στοιχεία:

Το Μητροπολιτικό Μέγαρο οικοδομήθηκε το 1897, μετά από αίτημα του Μητροπολίτη Ιωακείμ Σγουρού το 1892 στη Δημογεροντία της πόλης. Το Μέγαρο κτίστηκε με σκοπό να στεγάσει τις υπηρεσίες  της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου, αλλά και για να αποτελέσει τον χώρο κατοικίας του εκάστοτε Μητροπολίτη. Το Μητροπολιτικό Μέγαρο, συνεχίζει να λειτουργεί αδιαλείπτως, από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα.


Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Πρόκειται για ένα νεοκλασικό κτίριο, με επιβλητική όψη και με απόλυτη συμμετρία όψεων και κατόψεων. Τα ψευδοαετώματα, στα παράθυρα του πάνω ορόφου, καθώς και η επιβλητική είσοδος, με τα τοξωτά υπέρθυρα και το μεγάλο μπαλκόνι χαρακτηρίζουν την κύρια όψη του κτηρίου. Στο εσωτερικό του υπάρχει ευρύχωρη σάλα, καθώς και χώροι υποδοχής των επισκεπτών και χώροι ακροάσεων. Το κτίριο παρουσιάζει ομοιότητες με το μητροπολιτικό μέγαρο στην Οχρίδα στο κράτος της Βόρειας Μακεδονίας και ίσως είναι κτισμένο από τον ίδιο αρχιτέκτονα. Το κτίσμα ανακαινίστηκε το 1998 με δαπάνη του Δημοσίου.


Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Στην πίσω, βορινή πλευρά του κτιρίου, στο μεγάλο παράθυρο της σκάλας υπάρχει εντυπωσιακός φεγγίτης, ζωγραφιστός με την τεχνική του βιτρό.


Σκοπός - Χρήση: Εκκλησιαστικό κτίριο


Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/11/63051, ΦΕΚ 73/86


Χρονολόγηση (περίοδος): Τέλη 19ου αιώνα


Έτος κατασκευής: 1897


Τοποθεσία μνημείου: 41.144454084213855, 24.88792894720306


Βιβλιογραφικές παραπομπές:

•    Δημήτρης Μαυρίδης, Αγγελοφύλακτος Ξάνθη, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη 2007
•    Π. Καλαφάτης, Πρακτικά Δημογεροντίας, Κώδιξ Α’, Συνεδρίαση Ε’ της 19ης Ιουνίου 1892, σ. 21.


 Διεύθυνση: Μητροπολίτου Ανθίμου 1


Επισκέψιμο: Όχι

 

Print
image
Όροι ΧρήσηςΠολιτική ΑπορρήτουCopyright 2024 by Δήμος Ξάνθης
Back To Top