Κτίρια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην Παλιά Ξάνθη
Η διαδρομή αυτή είναι περίπου 1 χλμ., 50 λεπτών περίπου και μέτριας δυσκολίας. Ξεκινά από την καρδιά της Παλιάς Πόλης και καταλήγει στην οδό Λευκού Πύργου, ο επισκέπτης θα γνωρίσει τις κατοικίες και τα κονάκια της παλιάς Ξάνθης που οικοδομήθηκαν σύμφωνα με τις αρχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.

Μπορεί να τα ξεχωρίσει κανείς από τα υλικά δομής τους, όπως την πέτρα, το ξύλο και τον λεγόμενο «τσατμά» (μίγμα πηλού και άχυρου πάνω σε πλεγμένα καλάμια, ξύλα). Βασικό στοιχείο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής είναι τα «σαχνισιά», τα ξύλινα ή μεταλλικά φουρούσια που υποστήριζαν τις προεξοχές του ορόφου, κτλ.

Πολλά μορφολογικά στοιχεία είναι όμοια με αντίστοιχα κατοικιών στην Ήπειρο και τη Μακεδονία, γεγονός που ερμηνεύεται από τη γνωστή κινητικότητα των οικοδομικών σιναφιών, από τα μαστοροχώρια της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας προς όλη τη βόρεια Ελλάδα. Ειδικά μετά τους σεισμούς του 1829, που ισοπέδωσαν την Ξάνθη, οι γνωστοί μάστορες της πέτρας από τις περιοχές αυτές, θεωρείται ότι ήρθαν και οικοδόμησαν εκ νέου την πόλη.

30. Διώροφο παραδοσιακό αρχοντικό

Σύντομη τεκμηρίωση:

Πρόκειται για κτίριο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κτισμένο στα τέλη του 19ου-αρχές του 20ού αιώνα. Είναι ένα μεγάλο αρχοντικό, ένα διώροφο κτίσμα μεγάλων διαστάσεων με μεσοπάτωμα. Το κτίριο έχει σχήμα «Π» και δύο συμμετρικές πτέρυγες. Διαθέτει διακοσμητικό τριγωνικό αέτωμα στη στέγη της πρόσοψης και συμμετρική εσωτερική διάταξη.
Το κτίσμα είναι τυπική κατασκευή χτισμένη με βάση την παραδοσιακή, λαϊκή αρχιτεκτονική, με πέτρινο ισόγειο φτιαγμένο με χοντρούς πέτρινους τοίχους (με πέτρες χωρίς προηγούμενη επεξεργασία-αργολιθοδομή) στους οποίους παρεμβάλλονταν, οριζόντια και κατά διαστήματα, ξύλινα δοκάρια (ξυλοδεσιές) για την ενίσχυσή τους, για την κατανομή των φορτίων και για λόγους αντισεισμικής προστασίας. Οι γωνίες των τοίχων έχουν τετραγωνισμένους λίθους (γωνιώλιθους ή αγκωνάρια) και οι όροφοι είναι φτιαγμένοι με λεπτότερους και ελαφρύτερους τοίχους φτιαγμένους από τσατμά (με ξύλινο σκελετό όπου τοποθετούνταν διαγώνια ξύλινα στοιχεία, ενώ το κενό ανάμεσά τους γεμιζόταν
με μικρούς λίθους, κεραμικά στοιχεία, πλεγμένα κλαδιά κ.ά.). Χαρακτηριστικό γνώρισμα του κτιρίου είναι τα πολλά παράθυρα στον πάνω όροφο, ο οποίος προοριζόταν για χρήση κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, καθώς και η αετωματική απόληξη της στέγης πάνω από την κεντρική είσοδο, που φέρει ζωγραφική διακόσμηση. Το κτίσμα έχει ανακαινιστεί πρόσφατα με επιτυχία. 


Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος:  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ


Ιστορικά στοιχεία:

Πρόκειται για μεγάλο αρχοντικό παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κτισμένο στα τέλη του 19ου-αρχές του 20ού αιώνα.


Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Πρόκειται για μεγάλο αρχοντικό παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, ένα διώροφο κτίσμα μεγάλων διαστάσεων με μεσοπάτωμα. Το κτίριο έχει σχήμα «Π» και δύο συμμετρικές πτέρυγες. Διαθέτει διακοσμητικό τριγωνικό αέτωμα στη στέγη της πρόσοψης και συμμετρική εσωτερική διάταξη. Το κτίσμα είναι τυπική κατασκευή χτισμένη με βάση την παραδοσιακή, λαϊκή αρχιτεκτονική, με πέτρινο ισόγειο φτιαγμένο με χοντρούς πέτρινους τοίχους (με πέτρες χωρίς προηγούμενη επεξεργασία-αργολιθοδομή) στους οποίους παρεμβάλλονταν, οριζόντια και κατά διαστήματα, ξύλινα δοκάρια (ξυλοδεσιές) για την ενίσχυσή τους, για την κατανομή των φορτίων και για λόγους αντισεισμικής προστασίας. Οι γωνίες των τοίχων έχουν τετραγωνισμένους λίθους (γωνιώλιθους ή αγκωνάρια) και οι όροφοι είναι φτιαγμένοι με λεπτότερους και ελαφρύτερους τοίχους φτιαγμένους από τσατμά (με ξύλινο σκελετό όπου τοποθετούνταν διαγώνια ξύλινα στοιχεία, ενώ το κενό ανάμεσά τους γεμιζόταν με μικρούς λίθους, κεραμικά στοιχεία, πλεγμένα κλαδιά κ.ά.). Χαρακτηριστικό γνώρισμα του κτιρίου είναι τα πολλά παράθυρα στον πάνω όροφο, ο οποίος προοριζόταν για χρήση κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, καθώς και η αετωματική απόληξη της στέγης πάνω από την κεντρική είσοδο, που φέρει ζωγραφική διακόσμηση.


Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Το κτίσμα έχει ανακαινιστεί πρόσφατα με επιτυχία.


Σκοπός - Χρήση: Κατοικία


Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/13633/180, ΦΕΚ 128/83


Χρονολόγηση (περίοδος): Τέλη 19ου - αρχές 20ου αιώνα


Έτος κατασκευής: Τέλη 19ου - αρχές 20ου αιώνα


Τοποθεσία μνημείου: 41.14235, 24.8864


Βιβλιογραφικές παραπομπές:

•    Δ. Μαυρίδης (επιμ.). Ξάνθη, η πόλη με τα χίλια χρώματα.
     Ξάνθη, ΠΑΚΕΘΡΑ 2008, σελ. 185


 Διεύθυνση: Ταξιαρχών 3


Επισκέψιμο: Όχι

 

Print
image
Όροι ΧρήσηςΠολιτική ΑπορρήτουCopyright 2024 by Δήμος Ξάνθης
Back To Top