12. Αρχοντικό Χρηστίδη
Σύντομη τεκμηρίωση:
Το αρχοντικό αυτό ανεγέρθηκε κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα από τον καπνέμπορο Απόστολο Χρηστίδη. Μετά τον θάνατό του το κτίριο πέρασε στην ιδιοκτησία του γιου του Χρήστου, ο οποίος ασχολήθηκε επίσης με το καπνεμπόριο. Το κτίριο μέχρι σήμερα παραμένει στην ιδιοκτησία απογόνων της οικογένειας.
Πρόκειται για επιβλητικό διώροφο αρχοντικό μεγαλοαστικού χαρακτήρα, το οποίο οικοδομήθηκε σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Το κτίριο είναι κτισμένο με συμμετρία και περιλαμβάνει αρκετά λιτή διακόσμηση. Η κεντρική είσοδος του κτιρίου είναι στεγασμένη, περιλαμβάνει εξωτερικό κλιμακοστάσιο και μεγάλη τζαμαρία, ενώ υποστηρίζει το κεντρικό και ευρύχωρο μπαλκόνι του σπιτιού. Επιπλέον, υπάρχουν και μικρότερα μπαλκόνια, τα οποία διαθέτουν απλές σιδεριές.
Στο σαλόνι του αρχοντικού υπάρχει οροφογραφία, η οποία φιλοτεχνήθηκε από τον γνωστό κοσμηματογράφο Λευτέρη Κουνή, ενώ ανάλογη ανάλαφρη ζωγραφική διακόσμηση του ίδιου καλλιτέχνη εντοπίζεται και σε ένα από τα υπνοδωμάτια του σπιτιού. Το κτίριο διαθέτει μεγάλη αυλή με ένα επιβλητικό σιντριβάνι στο κέντρο. Τριγύρω από τον προαύλιο χώρο υπάρχει σιδερένιος αυλόγυρος, ο οποίος είναι διακοσμημένος με έλικες και λόγχες.
Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες στο σημερινό μεγάλο κήπο αρχικά υπήρχαν σπίτια και καταστήματα, τα οποία αγοράστηκαν και γκρεμίστηκαν, για να μεγαλώσει και να ομορφύνει ο τόπος, αλλά και η θέα από το μπαλκόνι του σπιτιού.
Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Ιστορικά στοιχεία:
Ανεγέρθηκε κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα από τον καπνέμπορο Απόστολο Χρηστίδη. Μετά τον θάνατό του το κτίριο πέρασε στην ιδιοκτησία του γιου του Χρήστου, ο οποίος ασχολήθηκε επίσης με το καπνεμπόριο. Το κτίριο μέχρι σήμερα παραμένει στην ιδιοκτησία απογόνων της οικογένειας.
Στοιχεία αρχιτεκτονικής:
Πρόκειται για επιβλητικό διώροφο αρχοντικό μεγαλοαστικού χαρακτήρα, το οποίο οικοδομήθηκε σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Το κτίριο είναι κτισμένο με συμμετρία και περιλαμβάνει αρκετά λιτή διακόσμηση. Η κεντρική είσοδος του κτιρίου είναι στεγασμένη, περιλαμβάνει εξωτερικό κλιμακοστάσιο και μεγάλη τζαμαρία, ενώ υποστηρίζει το κεντρικό και ευρύχωρο μπαλκόνι του σπιτιού. Επιπλέον, υπάρχουν και μικρότερα μπαλκόνια, τα οποία διαθέτουν απλές σιδεριές.
Περιγραφή λοιπών στοιχείων:
Στο σαλόνι του αρχοντικού υπάρχει οροφογραφία, η οποία φιλοτεχνήθηκε από τον γνωστό κοσμηματογράφο Λευτέρη Κουνή, ενώ ανάλογη ανάλαφρη ζωγραφική διακόσμηση του ίδιου καλλιτέχνη εντοπίζεται και σε ένα από τα υπνοδωμάτια του σπιτιού. Το κτίριο διαθέτει μεγάλη αυλή με ένα επιβλητικό σιντριβάνι στο κέντρο. Τριγύρω από τον προαύλιο χώρο υπάρχει σιδερένιος αυλόγυρος, ο οποίος είναι διακοσμημένος με έλικες και λόγχες. Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες στο σημερινό μεγάλο κήπο αρχικά υπήρχαν σπίτια και καταστήματα, τα οποία αγοράστηκαν και γκρεμίστηκαν, για να μεγαλώσει και να ομορφύνει ο τόπος, αλλά και η θέα από το μπαλκόνι του σπιτιού.
Σκοπός - Χρήση: Κατοικία
Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση δΙΛΑΠ/Γ/11/63051 ΦΕΚ 73/86
Χρονολόγηση (περίοδος): Τέλη 19ου αιώνα
Έτος κατασκευής: Τέλη 19ου αιώνα
Τοποθεσία μνημείου: 41.143910, 24.888296
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
• Θωμάς Εξάρχου, Νησίδες Πόλεως Ξάνθης, Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ., Ξάνθη 2003
• Ελένη Κουνή, Βασίλης Αϊβαλιώτης, Σοφία Αδαμαντίδου, Ο Λευτέρης Κουνής και η κοσμηματογραφία στην Ξάνθη, Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ. – Δ.Ε.Α.Ξ., Ξάνθη 2006
• Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού». Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 60
Διεύθυνση: Ορφέως 51
Επισκέψιμο: Όχι