71. Παρεκκλήσι Αγίας Βαρβάρας
Σύντομη τεκμηρίωση:
Το Παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του 1ου Νηπιαγωγείου της Ξάνθης, το οποίο χτίστηκε το 1881 και είναι δωρεά του Παναγιώτη Στάλιου, ευεργέτη της πόλης, και της συζύγου του Φωτεινής. Χρονολογείται μαζί με το κτίσιμο του Νηπιαγωγείου.
Ανήκει στην ενορία του Ακαθίστου Ύμνου και σήμερα συνεχίζει να εορτάζει στις 4 Δεκεμβρίου, μέρα που φέρνουν τη λεγόμενη
«βαρβάρα». Μάλιστα παλιότερα ανήμερα της γιορτής της αγίας οι μαθητές του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού και του Γυμνασίου που υπήρχε παλιότερα στην ίδια αυτή αυλή δεν έκαναν μαθήματα, καθώς γιόρταζε η αγία της αυλής τους.
Η βαρβάρα είναι ένας γλυκός χυλός που έφτιαχναν παραδοσιακά στη Θράκη με δημητριακά, όσπρια, αποξηραμένους καρπούς και φρούτα. Ιδανικά, τη σέρβιραν ζεστή, πασπαλισμένη με κανέλα και γαρνιρισμένη με ξηρούς καρπούς.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι νοικοκυρές της Θράκης ετοίμαζαν τη βαρβάρα την παραμονή της γιορτής της Αγίας Βαρβάρας, δηλαδή στις 3 Δεκεμβρίου. Την ημέρα της γιορτής, τη μοίραζαν από τα ξημερώματα σε σπίτια που είχαν παιδιά, για να τα έχει καλά η αγία. Το έθιμο συνδέεται με την πίστη ότι η αγία Βαρβάρα μπορεί να μεσολαβήσει για τη θεραπεία της ευλογιάς.
Το παρεκκλήσι είναι ένα μικρό μονόχωρο κτίσμα. Η θύρα εισόδου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά, ενώ υπάρχουν δύο παράθυρα στη νότια. Το παρεκκλήσι έχει δίρριχτη στέγη με κεραμίδια, ενώ η αψίδα του ιερού βήματος, η οποία εξέχει στα ανατολικά, έχει ξεχωριστή χαμηλότερη στέγαση.
Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Ιστορικά στοιχεία:
Το Παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του 1ου Νηπιαγωγείου της Ξάνθης, το οποίο χτίστηκε το 1881 και είναι δωρεά του Παναγιώτη Στάλιου, ευεργέτη της πόλης, και της συζύγου του Φωτεινής. Χρονολογείται μαζί με το κτίσιμο του Νηπιαγωγείου.
Ανήκει στην ενορία του Ακαθίστου Ύμνου και σήμερα συνεχίζει να εορτάζει στις 4 Δεκεμβρίου, μέρα που φέρνουν τη λεγόμενη «βαρβάρα». Μάλιστα παλιότερα ανήμερα της γιορτής της αγίας οι μαθητές του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού και του Γυμνασίου που υπήρχε παλιότερα στην ίδια αυτή αυλή δεν έκαναν μαθήματα, καθώς γιόρταζε η αγία της αυλής τους.
Στοιχεία αρχιτεκτονικής:
Το παρεκκλήσι είναι ένα μικρό μονόχωρο κτίσμα. Η θύρα εισόδου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά, ενώ υπάρχουν δύο παράθυρα στη νότια. Το παρεκκλήσι έχει δίρριχτη στέγη με κεραμίδια, ενώ η αψίδα του ιερού βήματος, η οποία εξέχει στα ανατολικά, έχει ξεχωριστή χαμηλότερη στέγαση. Μικρή καμπάνα έχει προσαρτηθεί στη βορειοανατολική γωνία του κτίσματος.
Περιγραφή λοιπών στοιχείων:
Η βαρβάρα είναι ένας γλυκός χυλός που έφτιαχναν παραδοσιακά στη Θράκη με δημητριακά, όσπρια, αποξηραμένους καρπούς και φρούτα. Ιδανικά, τη σέρβιραν ζεστή, πασπαλισμένη με κανέλα και γαρνιρισμένη με ξηρούς καρπούς.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι νοικοκυρές της Θράκης ετοίμαζαν τη βαρβάρα την παραμονή της γιορτής της Αγίας Βαρβάρας, δηλαδή στις 3 Δεκεμβρίου. Την ημέρα της γιορτής, τη μοίραζαν από τα ξημερώματα σε σπίτια που είχαν παιδιά, για να τα έχει καλά η αγία. Το έθιμο συνδέεται με την πίστη ότι η αγία Βαρβάρα μπορεί να μεσολαβήσει για τη θεραπεία της ευλογιάς.
Σκοπός - Χρήση: Εκκλησιαστικό κτίριο
Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/11/63051, ΦΕΚ 73/86
Χρονολόγηση (περίοδος): Τέλη 19ου αιώνα
Έτος κατασκευής: Τέλη 19ου αιώνα
Τοποθεσία μνημείου: 41.14463666201426, 24.88722311878983
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
• «Εκκλησίες, Μονές και Παρεκκλήσια της Παλιάς Πόλης», Θωμάς Εξάρχου, Γιορτές Παλιάς Πόλης, 2000
• «Οι Εκκλησίες της Παλιάς Ξάνθης», Γεώργιος Τσιγάρας, Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Ξάνθης, Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου, 2008
Διεύθυνση: Ματσίνη 1
Επισκέψιμο: Όχι