Στις γειτονιές του Αγίου Βλασίου και του Αγίου Γεωργίου

Η διαδρομή έχει μήκος περίπου 2 χλμ., διάρκεια 60 λεπτών περίπου και είναι μέτριας δυσκολίας. Σε αυτήν ο επισκέπτης θα ανακαλύψει την επίδραση που άσκησε η ελληνορθόδοξη κοινότητα στον πολεοδομικό ιστό της παλιάς Ξάνθης.

Με επίκεντρα τις δυο ορθόδοξες εκκλησίες του Αγίου Βλασίου και του Αγίου Γεωργίου, αναπτύχθηκαν δυο ομώνυμες συνοικίες, με κτίσματα πλούσιων καπνεμπόρων, οι οποίοι ευεργέτησαν αντίστοιχα τους δυο ναούς. Οι γειτονιές αυτές κατοικούνταν από μέλη της ανερχόμενης τάξης των καπνεμπόρων, οι οποίοι ανήγειραν μεγάλα αρχοντικά όπως τα Αρχοντικά Μιχάλογλου, το Αρχοντικό Καραμπέτσιου με τον ζωγραφικό εξωτερικό του διάκοσμο και το μεγαλοπρεπές Αρχοντικό του Χιλμή Πασά.

Η ανάπτυξη των συνοικιών αυτών γύρω από τα θρησκευτικά και ταυτόχρονα κοινωνικά κέντρα, σε ένα πολυπολιτισμικό καθεστώς, οδήγησε στο πολυποίκιλο αστικό τοπίο που θα συναντήσει ο επισκέπτης. Η διαδρομή ξεκινά από καταστήματα που υπήρχαν στο εμπορικό τμήμα των συνοικιών αυτών, περνάει από αρχοντόσπιτα, όπως το κονάκι του Χαμδή Μπεή, και καταλήγει αναδεικνύοντας διάφορα σημεία γύρω από την Πλατεία Γ. Λαδά ή Αντίκα.

Σημεία Expand/Collapse

37. Αρχοντικό Καραμπέτση

Σύντομη τεκμηρίωση:

Το κτίριο κτίστηκε το 1896, όπως μαρτυρείται από την ενεπίγραφη χρονολογία που βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου, στη συνοικία του Αγίου Βλασίου από τον γιατρό Κωνσταντίνο Καραμπέτση.
Το κτίριο σχεδιάστηκε εξ αρχής για να λειτουργεί ως κατοικία. Δεν φαίνεται να έχει αλλάξει χρήση από την ίδρυσή του. Λέγεται ότι στο ισόγειο του αρχοντικού λειτούργησε το ιατρείο του αρχικού ιδιοκτήτη.
Ο παιδίατρος Καραμπέτσης (1868-1956) ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα της τοπικής κοινωνίας με καταγωγή από τους Ασπραγγέλους (Δοβρά) Ζαγορίου στην Ήπειρο. Ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα στην Ελληνορθόδοξη Κοινότητα της πόλης, καθώς διετέλεσε δημογέροντας και μέλος της σχολικής εφορείας. Μετά την ένταξη της περιοχής στο ελληνικό κράτος υπηρέτησε ως Σύμβουλος στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης.
Το κτίριο είναι ένα επιβλητικό διώροφο αρχοντικό αστικού χαρακτήρα, το οποίο είναι κτισμένο σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Η εξωτερική όψη του κτιρίου είναι κατασκευασμένη με απόλυτη συμμετρία και περιλαμβάνει πλήθος διακοσμητικών στοιχείων, όπως ψευδοπεσσούς με ψευδοεπίκρανα, γείσο μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου ορόφου, διακοσμητικούς γεισίποδες στη στέψη της τοιχοποιίας και κεραμικά στη στέγη. Πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου υπάρχει μεγάλος τετράγωνος φεγγίτης με χρωματιστά τζάμια, ο οποίος καλύπτεται με περίτεχνη σιδεριά.
Ανάλογες σιδεριές εντοπίζονται και στα παράθυρα του υπογείου. Στον όροφο του κτιρίου υπάρχει μια προέκταση ενός τμήματος του εσωτερικού χώρου, η οποία είναι κατασκευασμένη σύμφωνα με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα του ερκέρ.
Στο εσωτερικό του αρχοντικού υπάρχει ζωγραφικός διάκοσμος (οροφογραφίες, τοιχογραφίες) που φιλοτεχνήθηκε από τους διάσημους κοσμηματογράφους Γεώργιο και Νικόλαο Μαλτζή από το Αϊβαλί και τον Ελευθέριο Κουνή.

Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Ιστορικά στοιχεία:

Το κτίριο κτίστηκε το 1896, όπως μαρτυρείται από την ενεπίγραφη χρονολογία που βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου, στη συνοικία του Αγίου Βλασίου από τον γιατρό Κωνσταντίνο Καραμπέτση.
Το κτίριο σχεδιάστηκε εξ αρχής για να λειτουργεί ως κατοικία. Δεν φαίνεται να έχει αλλάξει χρήση από την ίδρυσή του. Λέγεται ότι στο ισόγειο του αρχοντικού λειτούργησε το ιατρείο του αρχικού ιδιοκτήτη.
Ο παιδίατρος Καραμπέτσης (1868-1956) ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα της τοπικής κοινωνίας με καταγωγή από τους Ασπραγγέλους (Δοβρά) Ζαγορίου στην Ήπειρο.
Ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα στην Ελληνορθόδοξη Κοινότητα της πόλης, καθώς διετέλεσε δημογέροντας και μέλος της σχολικής εφορείας. Μετά την ένταξη της περιοχής στο ελληνικό κράτος υπηρέτησε ως Σύμβουλος στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης.

Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Το κτίριο είναι ένα επιβλητικό διώροφο αρχοντικό αστικού χαρακτήρα, το οποίο είναι κτισμένο σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Η εξωτερική όψη του κτιρίου είναι κατασκευασμένη με απόλυτη συμμετρία και περιλαμβάνει πλήθος διακοσμητικών στοιχείων, όπως ψευδοπεσσούς με ψευδοεπίκρανα, γείσο μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου ορόφου, διακοσμητικούς γεισίποδες στη στέψη της τοιχοποιίας και κεραμικά στη στέγη. Πάνω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου υπάρχει μεγάλος τετράγωνος φεγγίτης με χρωματιστά τζάμια, ο οποίος καλύπτεται με περίτεχνη σιδεριά. Ανάλογες σιδεριές εντοπίζονται και στα παράθυρα του υπογείου. Στον όροφο του κτιρίου υπάρχει μια προέκταση ενός τμήματος του εσωτερικού χώρου, η οποία είναι κατασκευασμένη σύμφωνα με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα του ερκέρ.

Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Στο εσωτερικό του αρχοντικού υπάρχει ζωγραφικός διάκοσμος (οροφογραφίες, τοιχογραφίες) που φιλοτεχνήθηκε από τους διάσημους κοσμηματογράφους Γεώργιο και Νικόλαο Μαλτζή από το Αϊβαλί και τον Ελευθέριο Κουνή.

Σκοπός - Χρήση: Κατοικία

Χαρακτηρισμός: Διατηρητέο, Φορέας ΥΠΠΟ, Απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/3056/48055, ΦΕΚ 769/90

Χρονολόγηση (περίοδος): Τέλη 19^ου αιώνα

Έτος κατασκευής: 1896

Τοποθεσία μνημείου: 41.14099807295384, 24.8861765538817

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

• Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού».
Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 177

Διεύθυνση: Αγίου Βλασίου 4

Επισκέψιμο: Όχι