Η ευρωπαϊκή και βυζαντινή τέχνη στην Ξάνθη του 19ου αιώνα
Η διαδρομή έχει μήκος περίπου 2 χλμ., διάρκεια 60 λεπτών περίπου και είναι μέτριας δυσκολίας. Με τη διαδρομή αυτή θα δοθεί στον επισκέπτη με καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα και αναζητήσεις να γνωρίσει την ευρωπαϊκή και βυζαντινή τέχνη, όπως εκφράστηκαν σε κτίρια της παλιάς Ξάνθης κατά τον 19ο αιώνα.

Ξεκινώντας από το ναό του Αγίου Βλασίου και καταλήγοντας στην Οικία Σταυρόπουλου, θα επισκεφθεί κανείς τους ναούς της παλιάς Ξάνθης με τα ξυλόγλυπτα στο τέμπλο, τις φορητές εικόνες, τα αντικείμενα μικροτεχνίας, αντιπροσωπευτικά δείγματα της μεταβυζαντινής περιόδου. Στα κτίρια κοσμικής αρχιτεκτονικής θα θαυμάσει τις ευρωπαϊκής τεχνοτροπίας οροφογραφίες και τοιχογραφίες, της λεγόμενης Belle Époque (1871-1914).

Στις παλιές εκκλησίες αξίζει κανείς να παρατηρήσει τις βυζαντινές φορητές εικόνες που φέρουν έντονες δυτικές εικονογραφικές επιδράσεις, αναμειγνύονται με τα παραδοσιακά βυζαντινά πρότυπα και ακολουθούν τις θεολογικές αντιλήψεις μετά την άλωση. Φιλοτεχνούνται είτε από εργαστήρια που δραστηριοποιούνται στη Θράκη ή τη βόρεια Ελλάδα (π.χ. εργαστήριο της Αίνου), είτε από το αγιορείτικο εργαστήριο (π.χ. οι ζωγράφοι Νικηφόρος και ο μαθητής του Ιωάσαφ), είτε από μεμονωμένους ζωγράφους (π.χ. ο Νικόλαος από το Χάσκοϊ της Κωνσταντινούπολης, ο Θάσιος Μ. Ευαγγελίδης, ο Πατρινός Τάκης Πριονάς).

Αξίζει επίσης κανείς να παρατηρήσει τον Εσταυρωμένο στο Ναό του Αγίου Γεωργίου, έργο του Φώτη Κόντογλου (1959), την κεντητή εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Ναό των Ταξιαρχών, τον μαρμάρινο ανάγλυφο κηροστάτη στο Ναό του Αγίου Βλασίου.

Από την άλλη, στις πλούσιες νεοκλασικές κατοικίες μπορεί να δει κανείς έργα Βαυαρών ή Γερμανών ζωγράφων, όπως στις τοιχογραφίας στις Οικίες Κουγιουμτζόγλου, Σταυρόπουλου και Μιχάλογλου ή στις θεές από το δωδεκάθεο, που κοσμούν το κλιμακοστάσιο της Οικίας Μεταξά. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι οροφογραφίες με τα διακοσμητικά και φυτικά μοτίβα στο Αρχοντικό Ντανιέλ και στο Αρχοντικό Μωυσή, ενώ μοναδικό δείγμα νεοκλασικής γλυπτικής στην πόλη αποτελεί το άγαλμα στην αυλή του Ναού του Αγίου Γεωργίου.

49. Καθολικό παρεκκλήσι Αγίου Ιωσήφ

Σύντομη τεκμηρίωση:

Το αρχικό κτίριο που υπήρχε εδώ ανήκε στην οικογένεια του Κωνσταντίνου Σγουρώφ. Το 1925 οι απόγονοι της οικογένειας πούλησαν το οίκημα στον καθολικό μοναχό Pere Gaetan Van Papel και από την επόμενη χρονιά άρχισε να λειτουργεί στο ισόγειο η καθολική εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ, η οποία βρισκόταν στη δικαιοδοσία του τάγματος των Ελασσόνων Φραγκισκανών Μοναχών. Η ύπαρξη ενός ολιγάριθμου πληθυσμού καθολικών στην πόλη δημιούργησε την ανάγκη για την ίδρυση ενός λατρευτικού κέντρου, όπου θα μπορούσαν να επιτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
Οι Καθολικοί της Ξάνθης αρχικά εξυπηρετούνταν από τους Λαζαριστές της Καβάλας, οι οποίοι προσέφεραν τις θρησκευτικές τους υπηρεσίες, εκτός από την Ξάνθη, στις Σέρρες, τη Δράμα και τη Χαλκιδική. Το 1888 υπήρχε μάλλον καθολικός ναός στο όνομα του Αγίου Μιχαήλ.
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ναός του Αγίου Ιωσήφ, καθώς και οι υπόλοιπο καθολικοί ναοί της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης πέρασαν στη δικαιοδοσία του Αποστολικού Βικαριάτου της Καθολικής Εκκλησίας της Θεσσαλονίκης. Το οίκημα μετά τη μακροχρόνια εγκατάλειψή του γκρεμίστηκε το 1975.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 στον χώρο που βρισκόταν αρχικά ο ναός ανεγέρθηκε μια διώροφη οικοδομή, στο ισόγειο της οποίας στεγάζεται σήμερα το καθολικό παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ.
Το αρχικό κτίριο ήταν ένα διώροφο οίκημα, κατά πάσα πιθανότητα λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Δε γνωρίζουμε παραπάνω στοιχεία για την αρχιτεκτονική του κτιρίου, καθώς αυτό έχει κατεδαφιστεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1970.


Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος:  ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ


Ιστορικά στοιχεία:

Το αρχικό κτίριο που υπήρχε εδώ ανήκε στην οικογένεια του Κωνσταντίνου Σγουρώφ. Το 1925 οι απόγονοι της οικογένειας πούλησαν το οίκημα στον καθολικό μοναχό Pere Gaetan Van Papel και από την επόμενη χρονιά άρχισε να λειτουργεί στο ισόγειο η καθολική εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ, η οποία βρισκόταν στη δικαιοδοσία του τάγματος των Ελασσόνων Φραγκισκανών Μοναχών. Η ύπαρξη ενός ολιγάριθμου πληθυσμού καθολικών στην πόλη δημιούργησε την ανάγκη για την ίδρυση ενός λατρευτικού κέντρου, όπου θα μπορούσαν να επιτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ναός του Αγίου Ιωσήφ, καθώς και οι υπόλοιπο καθολικοί ναοί της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης πέρασαν στη δικαιοδοσία του Αποστολικού Βικαριάτου της Καθολικής Εκκλησίας της Θεσσαλονίκης.
Το οίκημα μετά τη μακροχρόνια εγκατάλειψή του γκρεμίστηκε το 1975.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 στον χώρο που βρισκόταν αρχικά ο ναός ανεγέρθηκε μια διώροφη οικοδομή, στο ισόγειο της οποίας στεγάζεται σήμερα το καθολικό παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ.


Στοιχεία αρχιτεκτονικής:

Το αρχικό κτίριο ήταν ένα διώροφο οίκημα, κατά πάσα πιθανότητα λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Δε γνωρίζουμε παραπάνω στοιχεία για την αρχιτεκτονική του κτιρίου, καθώς αυτό έχει κατεδαφιστεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1970.


Περιγραφή λοιπών στοιχείων:

Οι Καθολικοί της Ξάνθης αρχικά εξυπηρετούνταν από τους Λαζαριστές της Καβάλας, οι οποίοι προσέφεραν τις θρησκευτικές τους υπηρεσίες, εκτός από την Ξάνθη, στις Σέρρες, τη Δράμα και τη Χαλκιδική. Το 1888 υπήρχε μάλλον καθολικός ναός στο όνομα του Αγίου Μιχαήλ.


Σκοπός - Χρήση: Θρησκευτικό κτίριο


Χαρακτηρισμός: ΦΕΚ 612Β/30-4-1976 και ΦΕΚ 661/Β/17-5-1976 ΦΕΚ 1097 Δ/14.12-1995


Χρονολόγηση (περίοδος): Αρχές της δεκαετίας του 1990


Έτος κατασκευής: Αρχές της δεκαετίας του 1990


Τοποθεσία μνημείου: 41.144255, 24.889135


Βιβλιογραφικές παραπομπές:

•    Θωμάς Εξάρχου, Νησίδες Πόλεως Ξάνθης 2, Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ., Ξάνθη 2003


 Διεύθυνση: Πινδάρου 11β


Επισκέψιμο: Όχι

 

Print
image
Όροι ΧρήσηςΠολιτική ΑπορρήτουCopyright 2024 by Δήμος Ξάνθης
Back To Top