96. Κατοικία στην οδό Ευριπίδου 83
Σύντομη τεκμηρίωση:
Η κατοικία κτίστηκε πιθανόν στις αρχές του 20ου αιώνα, στο τέρμα της οδού Ευριπίδου, στον αριθμό 83.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο κτίριο με νεοκλασικά στοιχεία, αναστηλωμένο σήμερα. Το ισόγειο δε διασώζει πολλά από τα αρχικά του μορφολογικά στοιχεία, που διατηρούνται κυρίως στον όροφο.
Στο ισόγειο υπάρχει το άνοιγμα της εισόδου, όπου αρχικά θα υπήρχε πιθανότατα φεγγίτης. Στον όροφο υπάρχουν τέσσερα ανοίγματα, με μια θύρα που οδηγεί σε μπαλκόνι, το οποίο στηρίζεται σε σιδερένια φουρούσια, και με τρία παράθυρα. Όλα τα ανοίγματα στον όροφο, τόσο στην πρόσοψη όσο και στην πλαϊνή όψη, έχουν αδρά πλαίσια και διακοσμητικά υπέρθυρα.
Στην πρόσοψη ξεχωρίζει το καμπυλωτό στηθαίο, το οποίο προεξέχει του ύψους της στέγης του κτιρίου και επιστέφεται με κεραμίδια. Στο καμπυλωτό αέτωμα που διαμορφώνεται υπάρχει πλαίσιο όπου πιθανώς θα υπήρχε αρχικά κάποια επιγραφή.
Το κτίριο βρίσκεται πολύ κοντά στο ανατολικό άκρο του διατηρητέου παραδοσιακού οικισμού της παλιάς Ξάνθης, ο οποίος ορίζεται σε αυτήν την πλευρά από τον ποταμό Κόσυνθο. Ο ποταμός αποτελεί τον Κοσσινίτη ποταμό των αρχαίων Ελλήνων και το Τσάι των παλιών Ξανθιωτών.
Τα άλογα του αρχαίου Θράκα βασιλιά Διομήδη, που όταν έπιναν νερό από τον Κοσσινίτη ποταμό, εξαγριώνονταν και κατασπάραζαν ανθρώπους, τα έπιασε ο Ηρακλής στο πλαίσιο του όγδου άθλου του. Το ποτάμι πηγάζει από την οροσειρά της Ροδόπης και, αφού διαρρεύσει την πόλη της Ξάνθης, εκβάλλει στη λίμνη Βιστωνίδα στα νότια της Ξάνθης.
Κατηγορία θεματικού ενδιαφέροντος: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Ιστορικά στοιχεία:
Η κατοικία κτίστηκε πιθανόν στις αρχές του 20ου αιώνα, στο τέρμα της οδού Ευριπίδου, στον αριθμό 83.
Στοιχεία αρχιτεκτονικής:
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο κτίριο με νεοκλασικά στοιχεία, αναστηλωμένο σήμερα. Το ισόγειο δε διασώζει πολλά από τα αρχικά του μορφολογικά στοιχεία, που διατηρούνται κυρίως στον όροφο. Στο ισόγειο υπάρχει το άνοιγμα της εισόδου, όπου αρχικά θα υπήρχε πιθανότατα φεγγίτης. Στον όροφο υπάρχουν τέσσερα ανοίγματα, με μια θύρα που οδηγεί σε μπαλκόνι, το οποίο στηρίζεται σε σιδερένια φουρούσια, και με τρία παράθυρα. Όλα τα ανοίγματα στον όροφο, τόσο στην πρόσοψη όσο και στην πλαϊνή όψη, έχουν αδρά πλαίσια και διακοσμητικά υπέρθυρα.
Στην πρόσοψη ξεχωρίζει το καμπυλωτό στηθαίο, το οποίο προεξέχει του ύψους της στέγης του κτιρίου και επιστέφεται με κεραμίδια. Στο καμπυλωτό αέτωμα που διαμορφώνεται υπάρχει πλαίσιο όπου πιθανώς θα υπήρχε αρχικά κάποια επιγραφή.
Περιγραφή λοιπών στοιχείων:
Το κτίριο βρίσκεται πολύ κοντά στο ανατολικό άκρο του διατηρητέου παραδοσιακού οικισμού της παλιάς Ξάνθης, ο οποίος ορίζεται σε αυτήν την πλευρά από τον ποταμό Κόσυνθο. Ο ποταμός αποτελεί τον Κοσσινίτη ποταμό των αρχαίων Ελλήνων και το Τσάι των παλιών Ξανθιωτών. Τα άλογα του αρχαίου Θράκα βασιλιά Διομήδη, που όταν έπιναν νερό από τον Κοσσινίτη ποταμό, εξαγριώνονταν και κατασπάραζαν ανθρώπους, τα έπιασε ο Ηρακλής στο πλαίσιο του όγδου άθλου του. Το ποτάμι πηγάζει από την οροσειρά της Ροδόπης και, αφού διαρρεύσει την πόλη της Ξάνθης, εκβάλλει στη λίμνη Βιστωνίδα στα νότια της Ξάνθης.
Σκοπός - Χρήση: Κατοικία
Χαρακτηρισμός: ΥΜΑΘ/5385/24-11-1995, ΦΕΚ 1097/Δ/1995
Χρονολόγηση (περίοδος): Αρχές 20ου αιώνα
Έτος κατασκευής: Αρχές 20ου αιώνα
Τοποθεσία μνημείου: 41.14592, 24.88915
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
• Κατσαρή-Βαφειάδη, Τζ. επιμ. 2023. «Ιστορία και καταγραφή των νεοκλασικών κτηρίων του παραδοσιακού Οικισμού». Ξάνθη: Δήμος Ξάνθης, σελ. 101
Διεύθυνση: Ευριπίδου 83
Επισκέψιμο: Όχι